كِتَابُ الْمَلَاحِمِ

په‌رتووكی داستانه‌كان ( شه‌ڕی گه‌وره‌‌)

بَابُ مَا يُذْكَرُ فِي قَرْنِ الْمِائَةِ

ئه‌وه‌ی باس كراوه‌ له‌ سه‌د ساڵ (جارێك خوا‌ تازەكەرەوەی ئایینه‌كه‌ى دەنێرێت)

٧٢٦. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ h عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «إِنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ لِهَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى رَأْسِ كُلِّ مِائَةِ سَنَةٍ مَنْ يُجَدِّدُ لَهَا دِينَهَا».

ئه‌بو هوڕه‌یڕه‌ h له‌ پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ ﷺ ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ فه‌رموویه‌تی: «خوا‌ هه‌ر سه‌د ساڵێك كه‌سێك ده‌نێرێت بۆ ئه‌م ئوممه‌ته‌ كه‌ ئایینه‌كه‌ی بۆ تازه‌ بكاته‌وه‌».

بَابٌ فِي أَمَارَاتِ الْمَلَاحِمِ

باسێك دەربارەی نیشانه‌كانی شەڕە گەورەكە

٧٢٧. عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «عُمْرَانُ بَيْتِ الْمَقْدِسِ خَرَابُ يَثْرِبَ، وَخَرَابُ يَثْرِبَ خُرُوجُ الْمَلْحَمَةِ، وَخُرُوجُ الْمَلْحَمَةِ فَتْحُ قُسْطَنْطِينِيَّةَ، وَفَتْحُ الْقُسْطَنْطِينِيَّةِ خُرُوجُ الدَّجَّالِ»، ثُمَّ ضَرَبَ بِيَدِهِ عَلَى فَخِذِ الَّذِي حَدَّثَهُ، - أَوْ مَنْكِبِهِ - ثُمَّ قَالَ: «إِنَّ هَذَا لَحَقٌّ كَمَا أَنَّكَ هَاهُنَا»، أَوْ «كَمَا أَنَّكَ قَاعِدٌ»، يَعْنِي مُعَاذَ بْنَ جَبَلٍ.

موعازی كوڕی جه‌به‌ل h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «ئاوه‌دانكرانەوەی به‌یتولمه‌قدیس (بەهۆی ئه‌وه‌ی خه‌ڵك زۆر ڕووی تێ ده‌كات)، ئه‌مه‌ وێرانبوونی مه‌دینه‌یه‌، وێرانبوونی مه‌دینه‌ش ده‌رچوونی شه‌ڕ و جه‌نگه‌ گه‌وره‌كه‌یه‌، كه‌ شه‌ڕه‌ گه‌وره‌كه‌ ده‌ستی پێ كرد فه‌تحی قوسته‌نتینییه‌ ده‌كه‌ن،‌ دوای فه‌تحی قوسته‌نتینییه‌ش ده‌رچوونی ده‌ججاله‌، دونیا تێك دەچێت»، دوایی پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ ده‌ستی موبارەكی كێشای به‌ڕانی یان شانی ئه‌وه‌ی قسه‌كه‌ی بۆ كرد كه‌ موعاز بوو، پێی فه‌رموو: «ئه‌مه‌ی بۆت ده‌گێڕمه‌وه‌ ڕاستییە و ڕوو ده‌دات تۆ چۆن ئێستا لێره‌ دانیشتوویته‌ هیچ گومانی تێدا نییه»،‌ یان «تۆ لێره‌یت، ئه‌وه‌یش ئاوا ڕوو ده‌دات».

بَابٌ فِي تَدَاعِي الْأُمَمِ عَلَى الْإِسْلَامِ

باسێك دەربارەی كۆبوونه‌وه‌ی ئوممه‌تان (ی كافر) له‌سه‌ر ئیسلام

٧٢٨. عَنْ ثَوْبَانَ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «يُوشِكُ الْأُمَمُ أَنْ تَدَاعَى عَلَيْكُمْ كَمَا تَدَاعَى الْأَكَلَةُ إِلَى قَصْعَتِهَا»، فَقَالَ قَائِلٌ: وَمِنْ قِلَّةٍ نَحْنُ يَوْمَئِذٍ؟ قَالَ: «بَلْ أَنْتُمْ يَوْمَئِذٍ كَثِيرٌ، وَلَكِنَّكُمْ غُثَاءٌ كَغُثَاءِ السَّيْلِ، وَلَيَنْزَعَنَّ اللَّهُ مِنْ صُدُورِ عَدُوِّكُمُ الْمَهَابَةَ مِنْكُمْ، وَلَيَقْذِفَنَّ اللَّهُ فِي قُلُوبِكُمُ الْوَهْنَ»، فَقَالَ قَائِلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَا الْوَهْنُ؟ قَالَ: «حُبُّ الدُّنْيَا، وَكَرَاهِيَةُ الْمَوْتِ».

سه‌وبان h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «نزیكه‌ ئوممه‌تان له‌سه‌رتان كۆ ببنه‌وه‌ بۆ له‌ناوبردنتان، هه‌ر وه‌كوو چۆن كه‌سانێك له‌سه‌ر تاسێكی خواردن كۆ ده‌بنه‌وه‌»، كه‌سێك گوتی: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ بۆ ئێمه‌ له‌و ڕۆژه‌دا ژمارەمان كه‌مە؟ فه‌رمووی: «نه‌خێر، ئێوه‌ له‌م ڕۆژه‌دا زۆرن، به‌ڵام وه‌كوو كه‌فی سه‌ر ده‌ریان، خوا‌ لاوازی و كه‌میی ئێوه‌ له‌ دڵی دوژمنه‌كان ده‌رده‌كات، خوای گه‌وره‌ ترس ده‌خاته‌ دڵی ئێوه‌»، یه‌كێك گوتی: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا، ترس و لاوازی چییه‌ كه‌ ده‌یخاته‌ دڵمانه‌وه و‌ لاوازمان ده‌كات؟ فه‌رمووی: «دونیاتان خۆش ده‌وێت و‌ ڕقتان له‌ مردن ده‌بێت».

بَابٌ فِي الْمَعْقِلِ مِنَ المَلَاحِمِ

باسێك ده‌رباره‌ی په‌ناگه‌ (ی‌ موسوڵمانان) لە كاتی شەڕە گەورەكە

٧٢٩. عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ h: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «إِنَّ فُسْطَاطَ الْمُسْلِمِينَ يَوْمَ الْمَلْحَمَةِ بِالْغُوطَةِ، إِلَى جَانِبِ مَدِينَةٍ يُقَالُ لَهَا: دِمَشْقُ، مِنْ خَيْرِ مَدَائِنِ الشَّامِ».

ئه‌بو ده‌ڕداء h ده‌گێڕێته‌وه‌: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «قه‌ڵای قایم و به‌هێزی كۆمەڵی موسوڵمانان له‌ ڕۆژی شەڕه‌ گه‌وره‌كه‌دا له‌ (غوطة) ده‌بێت، له‌ نزیك شارێكه‌ پێی ده‌گوترێت: دیمه‌شق، كه‌ یه‌كێكه‌ له‌ باشترین شاره‌كانی وڵاتی شام».

بَابُ ارْتِفَاعِ الْفِتْنَةِ فِي الْمَلَاحِمِ

باسی زۆربوونی ئاشووب و ئاژاوه‌ له‌ كاتی شەڕه‌ گه‌وره‌كه‌دا

٧٣٠. عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «لَنْ يَجْمَعَ اللَّهُ عَلَى هَذِهِ الْأُمَّةِ سَيْفَيْنِ، سَيْفًا مِنْهَا، وَسَيْفًا مِنْ عَدُوِّهَا».

عه‌وفی كوڕی مالیك h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «خوا‌ دوو شمشێر كۆ ناكاته‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌م ئوممه‌ته‌ (ئه‌مه‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌تی ئه‌م ئوممه‌ته‌یه)‌ كه‌ شمشێرێك له‌ خۆیان بێت و شمشێرێك له‌ دوژمنه‌كه‌یان».

بَابُ أَمَارَاتِ السَّاعَةِ

باسی نیشانه‌كانی دونیا تێكچوون

٧٣١. عَنْ أَبِي زُرْعَةَ h قَالَ: جَاءَ نَفَرٌ إِلَى مَرْوَانَ بِالْمَدِينَةِ، فَسَمِعُوهُ يُحَدِّثُ فِي الْآيَاتِ: أَنَّ أَوَّلَهَا الدَّجَّالُ، قَالَ: فَانْصَرَفْتُ إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، فَحَدَّثْتُهُ، فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ: لَمْ يَقُلْ شَيْئًا، سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «إِنَّ أَوَّلَ الْآيَاتِ خُرُوجًا طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا، أَوِ الدَّابَّةُ عَلَى النَّاسِ ضُحًى، فَأَيَّتُهُمَا كَانَتْ قَبْلَ صَاحِبَتِهَا، فَالْأُخْرَى عَلَى أَثَرِهَا». قَالَ عَبْدُ اللَّهِ، وَكَانَ يَقْرَأُ الْكُتُبَ: وَأَظُنُّ أَوَّلَهُمَا خُرُوجًا طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا.

ئه‌بو زوڕعه‌ h ده‌ڵێت: كه‌سانێك هاتن بۆلای مه‌ڕوانی كوڕی حه‌كه‌م (والی بوو) له‌ مه‌دینه‌، باسی نیشانەكانی كۆتاییهاتنی دونیای كرد، گوتی: یه‌كه‌م نیشانه‌ ده‌ججاله‌، ده‌ڵێت: منیش چووم بۆ لای عه‌بدوڵڵای كوڕی عه‌مر k بۆم باس كرد، عه‌بدوڵڵا گوتی: مه‌ڕوان هیچی نه‌گوتووه،‌ (قسەكانی وا نییه، چونكە ئه‌و صه‌حابه‌ نه‌بووه‌ تا فه‌رمووده‌ له‌ پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ ﷺ بگێڕێته‌وه‌، جا گوتی:) گوێم له‌ پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ بووه‌ ده‌یفه‌رموو: «یه‌كه‌م نیشانه‌ له‌ نیشانه‌ گه‌وره‌كانی قیامه‌ت ده‌ركه‌وتن و هه‌ڵاتنی خۆره‌ له‌ خۆرئاواوه‌، یاخود ئاژه‌ڵێكه‌ به‌ ڕۆژی نیوه‌ڕۆ به‌ چێشته‌نگاو ده‌رده‌چێت قسه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵك ده‌كات، هه‌ر كامێكیان بێت له‌مه‌ ئه‌وه‌ی دیكه‌ یه‌كسه‌ر به‌دوایدا دێت»، له‌و كاته‌دا عه‌بدوڵڵا كتێبی ده‌خوێنده‌وه‌، گوتی: من پێم وایه‌ یه‌كه‌میان ده‌ركه‌وتن و هه‌ڵاتنی خۆره‌ له‌ خۆرئاواوه‌.

٧٣٢. عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ أَسِيدٍ الْغِفَارِيِّ h قَالَ: كُنَّا قُعُودًا نَتَحَدَّثُ فِي ظِلِّ غُرْفَةٍ لِرَسُولِ اللَّهِ ﷺ، فَذَكَرْنَا السَّاعَةَ، فَارْتَفَعَتْ أَصْوَاتُنَا، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «لَنْ تَكُونَ -أَوْ لَنْ تَقُومَ- السَّاعَةُ حَتَّى يَكُونَ قَبْلَهَا عَشْرُ آيَاتٍ: طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا، وَخُرُوجُ الدَّابَّةِ، وَخُرُوجُ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ، وَالدَّجَّالُ، وَعِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ، وَالدُّخَانُ، وَثَلَاثَةُ خُسُوفٍ، خَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ، وَخَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ، وَخَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ، وَآخِرُ ذَلِكَ تَخْرُجُ نَارٌ مِنَ الْيَمَنِ، مِنْ قَعْرِ عَدَنٍ، تَسُوقُ النَّاسَ إِلَى الْمَحْشَرِ».

حوزه‌یفه‌ی كوڕی ئوسه‌یدی غیفاری h ده‌ڵێت: له‌ژێر سێبه‌ری ژوورێك له‌ ژووره‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ دانیشتبووین قسه‌مان ده‌كرد، باسی قیامه‌تمان كرد، ده‌نگمان به‌رز بووه‌وه‌، پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رمووی: «دونیا تێك ناچێت هەتا ده‌ نیشانه‌ له‌پێشیدا نه‌یەن: هه‌ڵاتنی خۆر له‌ خۆرئاواوه‌،‌ ده‌رچوونی ئاژه‌ڵێك له‌ زه‌وییه‌وه‌،‌ هاتنی یه‌ئجووج و مه‌ئجووج،‌ هاتنی ده‌ججال،‌ دابه‌زینی عیسای كوڕی مه‌ڕیه‌م،‌ دووكه‌ڵه‌كه و‌ سێ ڕۆچوون به‌ زه‌ویدا، ڕۆچوونێك له‌ ڕۆژئاوا، ڕۆچوونێك له‌ ڕۆژهه‌ڵات، ڕۆچوونێك له‌ دوورگه‌ی عه‌ره‌ب،‌ دوا نیشانه‌ش ئاگرێكه‌ له‌وپه‌ڕی عه‌ده‌نه‌وه‌ دێت كه‌ شارێكه‌ له‌ یه‌مه‌ن، خه‌ڵك ڕاوده‌نێت و به‌ڕێیان ده‌كات به‌ره‌و ساحه‌ی مه‌حشه‌ر (كه‌ دەگوترێت: زه‌وی شامه‌)».

٧٣٣. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا، فَإِذَا طَلَعَتْ وَرَآهَا النَّاسُ آمَنَ مَنْ عَلَيْهَا، فَذَاكَ حِينَ: ﴿ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا ﴾ الأنعام: 158، الْآيَةَ».

ئه‌بو هوڕه‌یڕه‌ h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «دونیا تێك ناچێت هەتا خۆر له‌ خۆرئاواوه‌ هه‌ڵنه‌یه‌ت، جا كاتێك خۆرهه‌ڵات له‌ خۆرئاواوه‌ خه‌ڵك بیبینێت هه‌مووی بڕوا دێننن، ئه‌میش ماناى ئه‌م ئایه‌ته‌یه‌ كه‌ خوا‌ ده‌فه‌رموێت: ﴿ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا ﴾، واته‌: ئه‌وكاته‌ بڕواهێنان سوود به‌ كه‌س ناگه‌یه‌نێت كه‌ پێشتر بڕوای نه‌هێنابێت، یان ئه‌گه‌ر بڕواداریش بێت، به‌ڵام خراپه‌كار بێت و ته‌وبه‌ی نه‌كردبێت ته‌وبه‌كردن سوودی پێ ناگه‌یه‌نێت».

بَابٌ فِي حَسْرِ الْفُرَاتِ عَنْ كَنْزٍ

باسێك دەربارەی وشكبوونی فوڕات و ده‌رده‌كه‌وتنی گەنجینەی زێڕ

٧٣٤. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «يُوشِكُ الْفُرَاتُ أَنْ يَحْسِرَ عَنْ كَنْزٍ مِنْ ذَهَبٍ، فَمَنْ حَضَرَهُ فَلَا يَأْخُذْ مِنْهُ شَيْئًا».

ئه‌بو هوڕه‌یڕه‌ h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «نزیكه‌ فوڕات گه‌نجینه‌یه‌ك له‌ ئاڵتوونی لێ ده‌ركه‌وێت، هه‌ر كه‌سێك ئاماده ‌بوو، با هیچی لێ نه‌بات».

بَابُ خُرُوجِ الدَّجَّالِ

باسی ده‌رچوونی ده‌ججال

٧٣٥. قَالَ حُذَيْفَةُ h: لَأَنَا بِمَا مَعَ الدَّجَّالِ أَعْلَمُ مِنْهُ، إِنَّ مَعَهُ بَحْرًا مِنْ مَاءٍ، وَنَهْرًا مِنْ نَارٍ، فَالَّذِي تَرَوْنَ أَنَّهُ نَارٌ مَاءٌ، وَالَّذِي تَرَوْنَ أَنَّهُ مَاءٌ نَارٌ، فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ مِنْكُمْ، فَأَرَادَ الْمَاءَ فَلْيَشْرَبْ مِنَ الَّذِي يَرَى أَنَّهُ نَارٌ، فَإِنَّهُ سَيَجِدُهُ مَاءً.

حوزه‌یفه‌ h دەڵێت: ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌ججال پێیه‌تی من له‌ خۆی شاره‌زاترم پێی، ده‌ریایه‌ك له‌ ئاو و ڕووبارێك له‌ ئاگری پێیه‌، ئه‌وه‌ی كه‌ نیشانی ئێوه‌ی ده‌دا ئاگره،‌ ئه‌وه‌ ئاوه‌، ئه‌وه‌یشی واتان نیشان ده‌دات ئاوه،‌ ئه‌وه‌ ئاگره‌، هه‌ر كه‌سێك له‌ ئێوه‌ گه‌یشت به‌ ده‌ججال ویستی له‌ ئاوه‌كه‌ بخواته‌وه،‌ با له‌ ئاگره‌كه‌ بخواته‌وه،‌ ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌یبینی ئاگره‌ ده‌بینی ئه‌وه‌ ئاوه‌.

٧٣٦. عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ h عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «مَا بُعِثَ نَبِيٌّ إِلَّا قَدْ أَنْذَرَ أُمَّتَهُ الدَّجَّالَ، الْأَعْوَرَ الْكَذَّابَ، أَلَا وَإِنَّهُ أَعْوَرُ، وَإِنَّ رَبَّكُمْ لَيْسَ بِأَعْوَرَ، وَإِنَّ بَيْنَ عَيْنَيْهِ مَكْتُوبًا كَافِرٌ».

ئه‌نه‌سی كوڕی مالیك h له‌ پێغه‌مبه‌ره‌وه‌‌ ﷺ ده‌گێڕێته‌وه‌‌ كه‌ فه‌رموویه‌تی: «خوا‌ هیچ پێغه‌مبه‌رێكی نه‌ناردووه‌ مه‌گه‌ر ئوممه‌ته‌كه‌ی ئاگادار كردۆته‌وه‌ له‌ ده‌ججالی كوێری درۆزن، ئاگادار بن ئه‌و چاوێكی كوێره‌، په‌روه‌ردگاری ئێوه‌ كوێر نییه‌،‌ له‌ نێوه‌ڕاستی هه‌ردوو چاوی له‌ نێوچاوانی نووسراوه‌ كافر».

٧٣٧. عَنْ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ، فَوَاللَّهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ، مِمَّا يَبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ».

عیمڕانی كوڕی حوصه‌ین h ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی: «هه‌ر كه‌سێك گوێبیستی هاتنی ده‌ججال بوو،‌ با خۆی لێ دوور بخاته‌وه‌ (به‌ره‌و لای نه‌چێت)، سوێند به‌ خوا گه‌وره‌ پیاوی وا هه‌یه‌ ده‌چێت بۆ لای ده‌ججال، وا گومان ده‌بات كه‌ بڕواداره‌، به‌ڵام ئه‌وه‌نده‌ گومان و شوبهه‌كانی به‌هێزن بڕوای پێ ده‌كات و شوێنی ده‌كه‌وێت».

🖍   تێبینی:

دەججال توانایەكی زۆری پێ دراوە لەلایەن خواوە، ئەوەش بۆ تاقیكردنەوەی ئیمانی ئیماندارانە، سیحر ده‌كات، مردوو زیندوو ده‌كاته‌وه‌، باران ده‌بارێنێت، ڕووه‌ك و دانه‌وێڵه‌ سه‌وز ده‌كات، ئه‌وه‌ی كه‌ بته‌وێت ده‌یكات.

٧٣٨. عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ h عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «مَنْ حَفِظَ عَشْرَ آيَاتٍ مِنْ أَوَّلِ سُورَةِ الْكَهْفِ، عُصِمَ مِنْ فِتْنَةِ الدَّجَّالِ».

ئه‌بو ده‌ڕداء h له‌ پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ ﷺ ده‌گێڕێته‌وه‌‌ كه‌ فه‌رموویه‌تی: «هه‌ر كه‌سێك ده‌ ئایه‌ت له‌ سه‌ره‌تای سووڕه‌تى كه‌هف له‌به‌ر بكات، ئه‌وه‌ ده‌پارێزرێت لە ئاشووبی دەججال».

بَابُ قِيَامُ السَّاعَةِ

باسی دونیا تێكچوون

٧٣٩. عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ h: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «إِنِّي لَأَرْجُو أَنْ لَا تَعْجِزَ أُمَّتِي عِنْدَ رَبِّهَا أَنْ يُؤَخِّرَهُمْ نِصْفَ يَوْمٍ»، قِيلَ لِسَعْدٍ: وَكَمْ نِصْفُ ذَلِكَ الْيَوْمِ؟ قَالَ: «خَمْسُ مِائَةِ سَنَةٍ».

سه‌عدی كوڕی ئه‌بو وه‌ققاص h ده‌گێڕێته‌وه‌: پێغه‌مبه‌ر ﷺ فه‌رموویه‌تی: «ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی ئوممه‌تم ئومێد ده‌كه‌م خوا بێده‌سه‌ڵاتیان نه‌كات، توانای ئه‌وه‌یان بداتێ ئارام بگرن ئه‌و نیو ڕۆژه‌ ڕابوه‌ستن»، (كه‌ نیو ڕۆژ هه‌ژاران پێش ده‌وڵه‌مه‌ندان ده‌چنه‌ به‌هه‌شته‌وه‌)، به‌ سه‌عد گوترا: نیو ڕۆژ چه‌ندێكه‌؟ فەرمووی: «پێنج سه‌د ساڵه»‌.