أبْوَابُ الْأَطْعِمَةِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ

کۆباسی خواردنەکان لە پێغەمبەری خواوە ﷺ

بَابُ مَا جَاءَ فِي أَكْلِ لُحُومِ الخَيْلِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی خواردنی گۆشتی ئەسپ

٣٨٧. عَنْ جَابِرٍ h قَالَ: أَطْعَمَنَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ لُحُومَ الخَيْلِ، وَنَهَانَا عَنْ لُحُومِ الحُمُرِ.

جابیر h دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ خواردنی گۆشتی ئەسپی پێ داوین، قەدەغەشی کردین لە خواردنی گۆشتی گوێدرێژ.

بَابُ مَا جَاءَ فِي الأَكْلِ فِي آنِيَةِ الكُفَّارِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی خواردن لە قاپی بێبڕوایاندا

٣٨٨. عَنْ أَبِي ثَعْلَبَةَ الخُشَنِيِّ h أَنَّهُ قَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّا بِأَرْضِ أَهْلِ الكِتَابِ، فَنَطْبُخُ فِي قُدُورِهِمْ، وَنَشْرَبُ فِي آنِيَتِهِمْ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إِنْ لَمْ تَجِدُوا غَيْرَهَا فَارْحَضُوهَا بِالمَاءِ».

ئەبو سەعلەبەى خوشەنى h دەڵێت: ئەى پێغەمبەری خوا، ئێمە لە وڵاتى ئەهلی کتێبین (خاوەن كتێبی ئاسمانی)، لە مەنجەڵەکانیان خواردن دەکوڵێنین، لەنێو قاپەکانیان دەخۆینەوە (ئایا ئەو کارە ڕێگەپێدراوە؟)، پێغەمبەری خوا ﷺ فەرمووى: «ئەگەر جگە لەوەتان دەست نەکەوت، بە ئاو پاکى بکەنەوە (ئینجا بەکاری بهێنن)».

بَابُ مَا جَاءَ فِي النَّهْيِ عَنِ الأَكْلِ وَالشُّرْبِ بِالشِّمَالِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی قەدەغەکردن لە خواردن و خواردنەوە بە دەستی چەپ

٣٨٩. عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ k: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «لَا يَأْكُلْ أَحَدُكُمْ بِشِمَالِهِ، وَلَا يَشْرَبْ بِشِمَالِهِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِشِمَالِهِ، وَيَشْرَبُ بِشِمَالِهِ».

عەبدوڵڵاى کوڕى عومەر k دەگێڕێتەوە: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتى: «با هیچ کەس لە ئێوە بە دەستی چەپی نەخوات، بە دەستی چەپی نەخواتەوە، چونکە شەیتان بە دەستی چەپی دەخوات، بە دەستی چەپیشی دەخواتەوە».

بَابُ مَا جَاءَ فِي اللُّقْمَةِ تَسْقُطُ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی پارووێک (لە دەست) بەرببێتەوە

٣٩٠. عَنْ جَابِرٍ h: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ طَعَامًا فَسَقَطَتْ لُقْمَتُهُ فَلْيُمِطْ مَا رَابَهُ مِنْهَا، ثُمَّ لْيَطْعَمْهَا وَلَا يَدَعْهَا لِلشَّيْطَانِ».

جابیر h دەگێڕێتەوە: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتى: «ئەگەر یەکێکتان خواردنێکی خوارد و پارووێکی لە دەست کەوت، با ئەو بەشەی گومانی پیسبوونی لێی هەیە، لای بدات و ئەوەی دیکە بخوات، با بۆ شەیتانی بەجێ نەهێڵێت».

بَابُ مَا جَاءَ فِي تَخْمِيرِ الإِنَاءِ وَإِطْفَاءِ السِّرَاجِ وَالنَّارِ عِنْدَ المَنَامِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی داپۆشینى قاپ و قاچاغ و کوژاندنەوەى چراو ئاگر لە کاتى نوستن

٣٩١. عَنْ جَابِرٍ h قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «أَغْلِقُوا البَابَ، وَأَوْكِئُوا السِّقَاءَ، وَأَكْفِئُوا الإِنَاءَ، أَوْ خَمِّرُوا الإِنَاءَ، وَأَطْفِئُوا المِصْبَاحَ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لَا يَفْتَحُ غَلَقًا، وَلَا يَحِلُّ وِكَاءً، وَلَا يَكْشِفُ آنِيَةً، وَإِنَّ الفُوَيْسِقَةَ تُضْرِمُ عَلَى النَّاسِ بَيْتَهُمْ».

جابیر h دەڵێت: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتى: «دەرگاکان دابخەن (لە شەودا)، سەری کوندەی ئاو بگرن، قاپ و قاچاغی خواردن دابپۆشن، ئاگرەکان بکوژێننەوە، چونکە شەیتان ناتوانێت دەرگای داخراو بکاتەوە، ناتوانێت سەری کوندەی ئاو بکاتەوە، ناتوانێت سەری قاپ و قاچاغی خواردن لابدات، گیانلەبەرە زیانبەخشەکە (مشک) بەهۆی ئاگری چراکان ئاگر لە ماڵی خەڵک بەردەدات».

بَابُ مَا جَاءَ فِي الحَمْدِ عَلَى الطَّعَامِ إِذَا فُرِغَ مِنْهُ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی سوپاسگوزاری خوا لەسەر خواردن دوای ئه‌وه‌ی تەواو بوو

٣٩٢. عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ h: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «إِنَّ اللَّهَ لَيَرْضَى عَنِ العَبْدِ أَنْ يَأْكُلَ الأَكْلَةَ، أَوْ يَشْرَبَ الشَّرْبَةَ، فَيَحْمَدَهُ عَلَيْهَا».

ئەنەسى کوڕى مالیک h دەگێڕێتەوە: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتى: «بەڕاستی خوای گەورە ڕازی دەبێت لەو بەندەیەی کە خواردنێک دەخوات، یان خواردنەوەیەک دەخواتەوە و ستاییشی خوای لەسەر دەکات».

بَابُ مَا جَاءَ فِي طَعَامِ الوَاحِدِ يَكْفِي الِاثْنَيْنِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی خواردنی کەسێک بەشی دوو کەس دەکات

٣٩٣. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «طَعَامُ الِاثْنَيْنِ كَافِي الثَّلَاثَةَ، وَطَعَامُ الثَّلَاثَةِ كَافِي الأَرْبَعَةَ».

ئەبو هوڕەیڕە h دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتى: «خواردنی دوو کەس بەشی سێ کەس دەکات، خواردنی سێ کەس بەشی چوار کەس دەکات».

بَابُ مَا جَاءَ فِي أَكْلِ لُحُومِ الْجَلَّالَةِ وَأَلْبَانِهَا

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی خواردنی گۆشت و شیری ئەو ئاژەڵانه‌ی خۆراکیان شتی پیسە

٣٩٤. عَنِ ابْنِ عُمَرَ k قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ﷺ عَنْ أَكْلِ الجَلَّالَةِ وَأَلْبَانِهَا.

ئیبن عومەر k دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ قەدەغەی کردووە لە خواردنی گۆشت و شیری ئەو ئاژەڵانه‌ی خۆراکیان شتی پیسە.

بَابُ مَا جَاءَ فِي حُبِّ النَّبِيِّ ﷺ الحَلْوَاءَ وَالعَسَلَ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی پێخۆشبوونی پێغەمبەر ﷺ بۆ شیرینی و هەنگوین

٣٩٥. عَنْ عَائِشَةَ i قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُحِبُّ الحَلْوَاءَ وَالعَسَلَ.

عائیشە i دەڵێت: پێغەمبەر ﷺ حه‌زی له‌ شیرینی و هه‌نگوین بوو.

بَابُ مَا جَاءَ فِي فَضْلِ الثَّرِيدِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی تایبەتمەندیی تێگوشیو

٣٩٦. عَنْ أَبِي مُوسَى h عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «كَمُلَ مِنَ الرِّجَالِ كَثِيرٌ، وَلَمْ يَكْمُلْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَرْيَمُ ابْنَةُ عِمْرَانَ، وَآسِيَةُ امْرَأَةُ فِرْعَوْنَ، وَفَضْلُ عَائِشَةَ عَلَى النِّسَاءِ كَفَضْلِ الثَّرِيدِ عَلَى سَائِرِ الطَّعَامِ».

ئەبو مووسا h له‌ پێغەمبەره‌وه‌ ﷺ دەگێڕێتەوە كه‌ فەرموویەتى: «زۆر لە پیاوان کامڵ و تەواو بوون، بەڵام لە ئافرەتان تەنها مەریەمی کچی عیمڕان و ئاسیەی خێزانی فیرعەون کامڵ و تەواو بوون، بێگومان فەزڵ و گەورەیی عائیشە بەسەر ئافرەتاندا وەکوو فەزڵ و گەورەیی تێگوشیوی گۆشتاو وایە بەسەر تەواوی خواردنەکاندا (ئەوەش لەبەر ئەوەی کە تێگوشیوی گۆشتاو لە خواردنە هەرەخۆش و بەتامەکان بووە لەلای پێغەمبەر)».

بَابُ مَا جَاءَ فِي أَكْلِ الزَّيْتِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی خواردنى زەیت

٣٩٧. عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «كُلُوا الزَّيْتَ وَادَّهِنُوا بِهِ فَإِنَّهُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ».

عومەرى کوڕی خەتتاب h دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتى: «لە ڕۆنی (زەیتوون) بخۆن، خۆتانی پێ چەور بکەن، چونکە بەری دارێکی پیرۆزە».

بَابُ مَا جَاءَ فِي فَضْلِ إِطْعَامِ الطَّعَامِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی گەورەیی خواردن بەخشین

٣٩٨. عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو k قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «اعْبُدُوا الرَّحْمَنَ، وَأَطْعِمُوا الطَّعَامَ، وَأَفْشُوا السَّلَامَ، تَدْخُلُوا الجَنَّةَ بِسَلَامٍ».

عەبدوڵڵاى کوڕى عەمر k دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتى: «خواى بەبەزەیی بپەرستن، خواردن ببەخشن، سڵاو بڵاو بكەنەوە، دەچنە بەهەشت بەسەلامەتی».

بَابُ مَا جَاءَ فِي التَّسْمِيَةِ عَلَى الطَّعَامِ

باسی ئەوەى هاتووە دەربارەی (بسم الله) كردن لە پێش خواردن

٣٩٩. عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ h: أَنَّهُ دَخَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ وَعِنْدَهُ طَعَامٌ قَالَ: «ادْنُ يَا بُنَيَّ، وَسَمِّ اللَّهَ وَكُلْ بِيَمِينِكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ».

عومەرى کوڕى ئەبو سەلەمە h دەگێڕێتەوە: کە چووه‌ بۆ خزمه‌ت پێغەمبەری خوا ﷺ کاتێ خواردنی لەلا بووە، فەرموویەتی: «نزیک بکەوە ئەی کوڕەکەم، ناوی خوای لێ بێنە و بە دەستی ڕاستت بخۆ، لەپێش خۆتەوە بخۆ».

بَابُ مَا جَاءَ فِي كَرَاهِيَةِ البَيْتُوتَةِ وَفِي يَدِهِ رِيحُ غَمَرٍ

باسی ئەوەى هاتووە كە ناپەسندە بخەوێت و دەستیشت بۆنی خواردنی لێ بێت

٤٠٠. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ h قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «مَنْ بَاتَ وَفِي يَدِهِ رِيحُ غَمَرٍ فَأَصَابَهُ شَيْءٌ فَلَا يَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ».

ئەبو هوڕەیڕە h دەڵێت: پێغەمبەری خوا ﷺ فەرموویەتى: «هەر کەسێک بخەوێت و دەستی بۆنی (خواردنی) لێ بێت، ئەگەر تووشی هەر شتێک هات، با لۆمەی کەس نەکات جگە لە خۆی».

🖍   تێبینی:

یەکێک لە مەبەستەکانی ئەو فەرموودەیه‌ ئەوەیە، بۆن و بەرامی خواردن هۆکارێکە بۆ پەلکێشکردنی زیندەوەری زیانبەخش بۆ لای خۆت و زیان بەرکەوتنت.